درمان های دندانپزشکی کودکان

درمان های دندانپزشکی کودکان

شامل ترمیم، کشیدن، درمان ریشه و فضا نگه دارنده

دندان های شیری همانند دندان های دائمی دارای تاج، ریشه و عصب هستند که این ساختار کاملا از دندان دائمی جداست و هیچ ارتباطی با هم ندارند. در واقع عصب کشی دندان شیری ربطی به دندان دائمی ندارد.

بر خلاف دندان های دائمی، در داندان های شیری با پوسیدگی های وسیع و درگیری عصب دندان، درد دندان شایع نیست و ممکن است هیچ علامتی مبنی بر درد دیده نشود ولی نیاز به درمان ریشه (عصب کشی) وجود داشته باشد.

به دلیل شکل پیازی شکل تاج دندان های شیری و ضخامت کم مینا و حجم بزرگتر عصب دندان، عصب کشی دندان های شیری بسیار شایع است. جهت عصب کشی و ترمیم دندان نیاز به بی حسی موضعی است. در این مطب، ابتدا از ژل های موضعی جهت بی حسی مخاط لثه استفاده میشود. بعد از ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه، ماده بی حسی بشکل آمپول تزریق خواهد شد. لطفا از بکار بردن کلمه آمپول یا تزریق جلوی کودک خودداری کنید تا باعث وحشت و عدم همکاری نشود. پرسنل مطب آموزش های لازم جهت بی حسی کم درد را دیده اند و با مانور های خاصی، سرنگ تزریق از چشم کودک دور خواهد ماند. پس از تزریق بی حسی، بویژه بار اول، کودک احساس مبهمی در ناحیه بی حسی داشته و مکن است لب یا زبان خود را گاز بگیرد. حتما کودک را تحت نظر قرار داده و از این کار ممانعت کنید. بعد از اتمام کار، دندان پزشک ۲ عدد پنبه را در محل بی حسی قرار خواهد داد تا کودک نتواند مخاط را بجود و گاز بگیرد. این پنبه ها را حتما تا ۱ ساعت در محل نگه دارید.

در صورت گاز گرفتم مخاط لب، زحم بزرگی د رمحل ایجاد خواهد شد که ممکن است تا ۱ هفته بماند. جهت بهبود زخم، باید ناحیه را ۴ الی ۵ بار در روز، با آب نمک رقیق شسته و در صورت درد از مسکن استفاده کنید.

در صورتی که درمان عصب برای کودک شما انجام شده، از مسکن های ساده طبق نظر پزشک بعد از کار تا ۲ الی ۳ روز بعد از درمان استفاده کنید. در صورت تخریب شدید تاج دندان، بعد از عصب کشی ممکن است نیاز به روکش دندان شیری باشد که اگر دندان پزشک به شما توصیه کرد حتما لازم است. این روکش ها بر خلاف دندان دائمی نیاز به قالب گیری و لابراتوار نداشته و در همان جلسه روی دندان قرار میگیرد. جنس این روکش ها، استیل است و بنابراین رنگ نقره ای خواهد داشت. متاسفانه روکش ها سرامیکی (رنگ دندان) برای دندان شیری در بازار موجود نیست.

در صورتی که دندان کودک پر میشود، انتخاب بین مواد هم رنگ و آمالگام (نقره ای) را بر عهده دندان پزشک بگذارید. در صوتی که دندان شیری قابل ترمیم و عصب کشی نباشد، ممکن است دندان پزشک آنرا خارج کند. پس از کشیدن دندان شیری نیم ساعت گاز دندان پزشکی را در محل فشار داده، بعد از ان برای کودک خوراکی خنک مثل بستنی یا آب میوه خنک تهیه کنید. غذای کودک پس از کشیدن دندان باید نرم و خنک باشد. طبق دستور پزشک می توانید از مسکن های ساده یا آنتی بیوتیک استفاده کنید.

ممکن است بعد از کشیدن دندان شیری نیاز به فضای نگهدارنده باشد. کاربرد این وسیله جهت جلوگیری از حرکت دندان های اطراف و حفظ فضای دندان شیری و رویش دندان دائمی است.

در صورتیکه کودک شما همکاری قابل قبول داشته باشد درمان در مطب انجام میشود. در صورتیکه سن کودک خیلی کم باشد یا ترس شدید باعث عدم همکاری شود، کاربرد روش های دیگر درمان (تحت آرام بخشی یا بیهوشی) را بنا به مصلحت دندان پزشک مد نظر قرار دهید.

درمان زیر بیهوشی و آرام بخشی

درمان زیر بیهوشی و آرام بخشی

برای کودکان بسیار غیر همکار که هیچکدام از روش های کنترل رفتاری در مطب پاسخگو نبوده، یا والدین راضی به امتحان روش های فوق نیستند، یا کودکان بسیار کم سن (زیر ۳۰ ماه) که نیاز به درمان فوری دارند، از تجهیزات بیمارستانی و بیهوشی استفاده میشود. لطفا در این مورد به دندان پزشک اعتماد کرده و اصرار بیجا جهت کار در مطب نداشته باشید چون وسایل دندانپزشکی تیز و برنده بوده و در صورت عدم همکاری میتواند باعث پارکی مخاط و دردسر های بعدی شود.

جهت انجام کار زیر بیهوشی شما باید نتیجه آزمایش خون کودک و تاییدیه پزشک را به مطب رسانده، از بیمارستان وقت گرفته میشود.

در آرام بخشی همان داروهای بیهوشی با دوز کمتر استفاده میشود که برای درمان های بسیار کوتاه و دندان های محدود (۱ الی ۲ دندان) بسته به نظر دندان پزشک ممکن است به شما پیشنهاد شود.

دقت کنید هیچکدام از دو روش فوق در مطب انجام نخواهد شد.

کنترل رفتاری کودکان، درمان دندان پزشکی تحت آرام بخشی و بیهوشی

کنترل رفتاری کودکان، درمان دندان پزشکی تحت آرام بخشی و بیهوشی

درمان دندان پزشکی به خودی خود حتی برای بزرگسالان همراه با استرس و اضطراب است. ما، با فراهم کردن محیط شاد و جذاب سعی کردیم تا لحظه ورود این استرس کاهش یابد.

کودکان از نظر رفتاری در مظب دندانپزشکی متفاوتند. بعضی از کودکان با اشتیاق درمان را پذیرفته و بعضی دیگر بسیار مقاومت میکنند. اکثر کودکان در بین این دو طیف قرار میگیرند. یعضی مقاومت کمی در برابر درمان از خود نشان میدهند ولی با رفتا مناسب همکاریشان بهتر میشود. بعضی از کودکان به دلیل تجربه بد دندان پزشکی قبلی، مقاومت زیادی نشان میدهند که برای ان کودکان بایستی روش های خاصی برای بهبود رفتار انجام شود. اولین و مهمترین نکته برای جلب همکاری کودک، همکاری والدین با تیم دندان پزشکی و اعتمان آنهاست. لذا والدینی که به صحبت دندان پزشک توجه نداشته و کار خود را میکند، نباید انتظار معجزه از وی را داشته باشند. در بسیاری از موارد، کودکان نقش قربانی را بخوبی ایفا کرده و والیدن را تحت فشار قرار داده و در نهایت والیدن با راه آمدن با کودک درمان را سخت تر میکنند. عاجزانه درخواست میشود اگر کودک غیر همکار دارید، با دندان پزشک به خوبی همکاری کنید. مصلحت کودک گاهی ایجاب میکند که شما در بیرون ار اتاق کار حضور داشته باشید. این امر نه برای ترساندن کودک بلکه برای همکاری مجدد او میباشد. به وی در اتاق گفته میشود که “اگر ساکت باشی و با دکتر همکاری کنی دوباره مادرت را صدا میزنیم و به اتاق بر میگردد” و از وی قول گرفته میشود که در صورت بازگشت دوباره مادر و پدر، اگر همکاری اش مجددا از بین رفت، پدر یا مادر دوباره از اتاق بیرون میروند. این بازی اینقدر تکرار میشود تا کودک همکار شود. مهمترین اصل در برقراری ارتباط با کودکان تکنیک “بگو، نشان بده و انجام بده” است. برای مثال برای تمیز کردن دندان ها، دندان پزشک دستگاه بروساژ (به کودک گفته میشود مسواک برقی) را معرفی میکند. کارش را نشان میدهد و یک بار برای کودک امتحان میکند لطفا در صورت حضور در اتاق، با کودک صحبت نکنید. زیرا که محور توجه کودک با یک نفر به خوبی برقرار میشود. کودک نمیتواند در یک زمان به حرف دو نفر گوش کند.

در برخی موارد، کودک اصلا با دندان پزشک صحبت نمیکند. در این موارد، کودک را تشویق به برقراری ارتباط با دندان پزشک کرده و از پاسخ به سوال های او خودداری کنید. بصورت خلاصه حضور شما در اتاق کار صرفا بصورت غیر فعال و جهت اطمینان کودک است. لطفا از بکار بردن کلماتی مثل “آمپول بی حسی”، “تزریق”، “کشیدن دندان” و از این قبیل که برای کودک استرس زا است خودداری کنید.

در تمام درمان های کشیدن داندان، عصب کشی و اکثر ترمیم های دندان، بی حسی توسط آمپول بی حسی انجام میشود. ئر بعضی از ترمیم های سطحی نیاز به بی حسی نیست. لطفا کگودک خود را با جملاتی شبیه به “نکنه دندونش بی حس نشده؟!”، “خانوم دکتر دردش نمیاد؟!” و از این قبیل مضطرب نکنید.

گریه کودکان در حین درمان در ۹۰ درصد موارد مربوط به ترس وی و در ۱۰ درصد ممکن است به دلیل درد باشد که دندان پزشک آنرا کنترل خواهد کرد.

مطمئن باشید آرام بودن کودک در حین درمان بیشتر به نفع دندان پزشک است و هیچ دندان پزشکی درمان دردناک برای بیمار خود انجام نخواهد داد. کم بی تابی و گریه در حین و به ویژه در انتهای کار طبیعی است، در صورتی که کودک شما از ابتدا همکاری لازم را برای درمان نداشته باشد بهتر است از روش های جایگزین درمان مثل سدیشن (آرام بخشی) و بی هوشی استفاده کنید. در صورتیکه تمکایل به درمان با بی هوشی و یا آرام بخشی ندارید، باید همکاری لازم جهت درمان را مطب داشته باشید.

نکاتی در مورد دندان های کودک شما و آموزش بهداشت

نکاتی در مورد دندان های کودک شما و آموزش بهداشت

پدر و مادر گرامی نکات مهمی در رابطه با دندان های کودک دلبند شما وجود دارند :

  • دندان های شیری معمولا از ۶ ماهگی شروع شده که در برخی از کودکانم زودتر و بعضی دیرتر رخ میدهد. رویش دندان های شیری میتواند همراه با بیقراری، بی اشتهایی، اختلال در خواب، عفونت های تنفسی و گاهی اسهال باشد.
  • اگر اولین دندان شیری کودک تا اتمام ۱۵ ماهگی رویش نکرد به دندانپزشک متخصص کودکان مراجعه کنید.
  • اولین معاینه دندانپزشکی کودکان باید در ۱ سالگی باشد.
  • مسواک زدن دندان های کودک تا ۷ سالگی بر عهده شماست. بعد از این سن، والدین نقش ناظر فعال را دارند یعنی مسواک زدن بر عهده کودک است اما والدین بر حسب نیاز میتواندد برخی از نواحی را مسواک بزنند.
  • استفاه از نخ دندان از حدود ۳ سالگی که تمکاس دندان های بسته میشود الزامی است و تا ۹ سالگی کشیدن نخ دندان باید توسط والدین انجام شود چون کودکان قادر به انجام این کار نیستند.
  • در صورت عدم استفاده از نخ دندان پوسیدگی های بین دندانی اتفاق افتاد ه که متاسفانه خیلی سریع این پوسیدگی ها عصب دندان را درگیر میکند و نیاز به درمان عصب کشی خواهد بود.
  • در صورت اصرار کودک به مسواک یا نخ کشیدن، میتواند این کار را انجام دهد، اما والدین باید مجددا برایشس مسواک زده و نخ بکشند.

تصور رایج بر این است که دندان شیری زود افتاده و نیاز به درمان ندارند، این تصور درست نیست چونکه دندان های نیش و آسیای شیری تا سن ۱۲-۱۰ سالگی در دهان کودک میماند و نقش مهمی در جویدن غذا، رشد و تکامل کودک، زیبایی و تکلم دارند. علاوه بر این، کشیدن زود هنگام این داندن ها میتواند باعث حرکت دندان های مجاور و بسته شدن زود هنگام فضا شود.

فلوراید تراپی و فیشورسیلنت تراپی

فلوراید تراپی و فیشورسیلنت تراپی

  • فلوراید تراپی

وقتی دندان ها در دهان رویش می یابند دارای مینای نابالغ هستند. یون فلوراید در هر خمیر دندان، دهان شویه و وارنیل و ژل های حرفه ای (که در مطب دندانپزشکی استفاده می شوند) به مینای دندان های نابالغ نفوذ کرده و باعث می شود دندان نسبت به روند پوسیدگی مقاوم ترشود.

از طرفی فلوراید تراپی می تواند باعث توقف یا کند کردن روند پوسیدگی های اولیه که روی سطوح دندان ایجاد شده، بشود.

  • برای انجام فلوراید تراپی نیاز به بی حسی موضعی نیست.
  • ابتدا دندانپزشک با برس مخصوص دندان های کودک را کاملا تمیز میکند که به این کار بروساژ گفته میشود، این عمل جهت بالا بردن کارایی فلوراید است.
  • بعد از تمیز کردن دندان ها، دندان ها را خشک کرده و وارنیش فلوراید توسط برس مخصوص روی سطح دندان های کودک مالیده میشود.
  • در برخی از موارد بجای وارنیش فلوراید، از ژل یا فوم فلوراید به همراه تری جهت رساندن فلوراید به دندان های کودک استفاده می شود که در کودکان بزرگتر کاربرد دارد.
  • بعد از فلوراید تراپی، کودک نباید تا نیم ساعت دهان را شسته و یا آب بنوشید.
  • معمولا تا چند ساعت بعد از فلوراید تراپی بهتر است مسواک زده نشود تا فلوراید مدت بیشتری روی دندان ها باقی بماند.
  • جهت افزایش اثر فلوراید و باقی ماندن بیشتر آن بهتر است از خوردن غذاهای سفت و ساینده در آن روز بعد از فلوراید تراپی پرهیز شود.

 

  • فیشورسیلنت تراپی
  • اولین دندان دائمی آسیاب که رویش پیدا میکند، اولین آسیای بزرگ است که حدود شش سالگی این اتفاق میافتد. در برخی از کودکان سطح جونده این داندان ها دارای شیارها و فرورفتگی های عمیقی است که با مسواک زدن تمیز نمیشوند و خورده ها و مواد غذایی و میکروبها در این شیارها قرار گرفته و باعث چوسیدگی دندان میشود.

قبل از اینکه این شیار ها پوسیده شوند، دندانپزشک میتواند شیارهای عمیق را با فیشور سیلنت تراپی کم عمق کند. به این ترتیب با مسواک زدن سطح جونده دندان کاملا تمیز شده و از تجمع پلاک و خورده های مواد غذایی و میکروبها در داخل شیارها و پوسیدگی جلوگیری میشود.

  • بهترین سن جهت فیشور سیلنت تراپی اولین مولر دائمی از سن شش تا هشت سالگی و برای دندان مولر دوم دائمی و آسیاهای کوچک یازده تا سیزده سالگی است.
  • این عمل میتواند برای دندانهای شیری که شیارهای عمیقی دارند و مستعد پوسیدگی هستند نیز انجام گیرد که حدود ۴-۳ سالگی انجام میشود.
  • فیشور سیلنت تراپی بدون درد و بدون تراش دندان بوده و نیازی به تزریق بی حسی ندارد.
  • با فیشور سیلنت تراپی میتوان تا حد زیادی از پوسیدگی های سطح جونده دندان پیشگیری کرد.

نکته مهم این است که پس از این عمل، حتما ۶-۳ ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه نمایید تا ناحیه سیلنت شده را چک کنند. اگر بر اثر خوردن غذای چسبنده این ماده کند شود میتواند باعث پوسیدگی دندان شود.